Labellibelle

Het is weer een libellenfeest aan het water, en wat geniet ik daarvan! Nu heb ik niet alleen mijn neus (en camera) in de struiken op zoek naar leuke torretjes en andere insecten, maar zit ik ook met mijn neus in het hoge gras en riet. En iedere keer is het weer spannend en verrassend wat je te zien krijgt. Op micro-safari met de macrolens.

Even een weetje vooraf. De orde der libellen bestaat uit twee onderorden: de juffers en de ‘echte’ libellen. Juffers hebben vier gelijke vleugels die in rust langs hun lijfje hangen, zijn veel tengerder dan libellen en hebben ronde ogen aan de zijkant van hun kop. De ‘echte’ libellen zijn wat robuuster dan juffers, vliegen ook wat behendiger en hebben ongelijke vleugels die ze in rust meestal uitgespreid hebben. De achtervleugels zijn aan de basis wat breder. De ogen van de libellen zijn groot en raken elkaar (bijna) boven op de kop. Hieronder zie je dat laatste verschil goed bij links de juffer en rechts de echte libel.

Onlangs zat ik op een ochtend aan het ven bij Fen en zag libellen in alle stadia van ‘geboorte’. Die geboorte heet het uitsluipen van de libel; waarbij de libel als een soort Houdini uit zijn ogenschijnlijk veel te krappe huidje kruipt sluipt. Als je de libel in vol ornaat naast zijn larvehuid ziet, snap je wat ik bedoel. Het betere origamiwerk eigenlijk, maar dan omgekeerd…

Let ook op hoe de libel hieronder met één pootje zijn huidje vasthoudt. Iemand zei daarover heel treffend: ‘alsof ie zijn ouwe jas meezeult…’

De libellen(larven) hieronder zijn niet dezelfde, en waarschijnlijk ook niet van hetzelfde soort. Het duurt best een hele poos voor het uitsluipproces is voltooid en de libel helemaal is ‘uitgevouwen’, en daarna een poosje opwarmt om er vandoor te kunnen gaan. Vandaar dat ik verschillende larven en uitsluipprocessen heb gefotografeerd, die ik wel op één ochtend allemaal mocht aanschouwen. Alleen de natte Juwelen Japie (Smaragdlibel) zag ik op een andere – regenachtige – dag.

In het Frans is libel geen libelle maar la libellule. Prachtig! Maar ik had het prettig klinkende la belle libelle in mijn hoofd, en heb dat verhaspeld naar labellibelle. Beter dan mijn eerste ingeving: Libelle Lellebelle, al bekt dat ook wel lekker. Juwelen Japie had dat vast wel goedgekeurd; die valt wel op lellebellen.

In het Nederlands worden libel en libelle door elkaar gebruikt, en zijn beide correct. De langere variant is er pas sinds eind twintigste eeuw bijgekomen. Volgens Onze taal is het niet ondenkbaar dat het tijdschrift Libelle daarmee te maken had…

Meervoud van libel/libelle kan zowel libellen als libelles zijn. Tot zover het taalpraatje.
Maar zeg nu zelf: zo’n libel is toch tres, très belle?!