Ik hoorde op de radio over het boekje dat Isa Hoes samenstelde: Gedichten die vrouwen aan het huilen maken, waarin zestig bekende Nederlandse en Vlaamse vrouwen vertellen over een gedicht dat hen ontroert. Misschien koop ik het wel, ik ben stiekem erg nieuwsgierig naar de keuze van de ‘auteurs, actrices, kunstenaressen en politici, vrouwen die de huidige tijdgeest bepalen’…
Maar natuurlijk ging ik meteen ook bij mezelf te raden welk gedicht ik zou noemen. Welk gedicht ontroert mij het meest? Dat kan ik zo gauw niet zeggen. Er zijn er vele en ze ontroeren me op verschillende wijzen. Net als bij sommige muziekstukken kan ik tot tranen toe geroerd raken door een gedicht. Omdat het zo wonderschoon is qua inhoud, woordkeus en ritme, maar soms ook wel omdat het zo gruwelijk is. De gruwelijkheden zijn dan wel weer zo mooi of kunstig verwoord, dat de tranen louterend werken. Van de schoonheid en de troost. Sommige gedichten raken me echter zo diep, dan kan ik blijven snikken. Zoals bijvoorbeeld bij het gedicht Ben Ali Libi van Willem Wilmink, zeker als het wordt voorgedragen door Joost Prinsen. Zijn stem en dictie zijn al zo mooi en ontroerend, maar als hij dan zelf breekt, hoor en zie ik niets meer door mijn eigen gesnotter. Gruwelijk, maar tegelijk ook zo mooi. Of het prachtige gedicht Funeral Blues van WH Auden dat ik in een eerdere post aanhaalde. Voorgedragen in de film Four Weddings and a Funeral, met dat fijne Schotse accent, pfff. Of het beroemde gedicht van de Zuid-Afrikaanse Ingrid Jonker, The Child, voorgelezen door Nelson Mandela. Indrukwekkend en aangrijpend.
Het gedicht hieronder van Rutger Kopland, wel van een geheel andere orde…, grijpt me ook erg aan omdat Kopland precies zegt wat ik dacht. En het geeft in een paar regels heel erg knap en treffend weer waar vaak aan voorbij werd gegaan. Alle gezondheidsgevaren, economische belangen en persoonlijke ellende (van de boer) en de massaliteit van het probleem even terzijde. Het gaat ook om die ene… en dan die ene maal 260.000.
Deze maatregel
Ik zag je in het journaal.
Ik hoorde de nieuwslezer zeggen
dat de boerderij waar je woonde en werkte
was geruimd.
Ik probeerde niet te kijken
maar ik zag je toch een paar seconden
in een grote grijper door de lucht zweven:
je zware lichaam, je poten, je uier
je zwaaiende kop.
De nieuwslezer zei dat je dood een maatregel was
die brede instemming had gevonden en legde
het papier waarop dat stond weg.
Kon ik maar denken: je was maar een dier,
kon ik dat maar denken.
.
.
.
Ik ben heel benieuwd. Welk gedicht ontroert jou?
Denk erover na, en laat het me weten als je wilt?
.
.`
.
.
.
Russels Lof 
Oef, dat is bijna niet te doen, er is zoveel om uit te kiezen. Maar ik herinner me dat ik toen ik dit gedicht uit de gelijknamige bundel van Gerrit Kouwenaar voor het eerst las, ik moest er een stukje voor de krant over schrijven, ik even niet meer wist hoe ik het had.
Kouwenaar schreef die hele bundel vlak na het overlijden van zijn vrouw, maar zoals altijd bij Kouwenaar is de aanleiding misschien autobiografisch, maar is het gedicht tegelijkertijd bijna programmatisch voor zijn hele oeuvre, en verwijst nadrukkelijk naar andere beroemde regels (“van alle maken / is doodmaken / wel het volmaakste), en universeel.
totaal witte kamer
Laten wij nog eenmaal de kamer wit maken
nog eenmaal de totaal witte kamer, jij, ik
dit zal geen tijd sparen, maar nog eenmaal
de kamer wit maken, nu, nooit meer later
en dat wij dan bijna het volmaakte napraten
alsof het gedrukt staat, witter dan leesbaar
dus nog eenmaal die kamer, de voor altijd totale
zoals wij er lagen, liggen, liggen blijven
witter dan, samen –
Dank voor het delen, Henri, zeker ook met je ‘inleiding’ erbij. Het gedicht is zo mooi…
‘Alsof het gedrukt staat, witter dan leesbaar’, schitterend.
En je hebt natuurlijk gelijk, het is eigenlijk niet te doen, maar fijn dat je het toch hebt gedaan!
Thank goodness for Google Translate 🙂 ! One of my favorite poems that puts me in a state of reflection is “Ithaca” (or sometimes spelled “Ithaka”) by C.P. Cavafy. While it is in English, this is a beautiful rendition of it set to video, as read by the actor Sean Connery. https://www.youtube.com/watch?v=1n3n2Ox4Yfk The text to the poem can be found here: http://www.poetryfoundation.org/poem/181782.
Wow Kat, I am so glad you took the trouble of translating this blog and answering my question… What a truly wonderful poem it is (such a beautiful metaphor), and although I am not really a Vangelis-fan, the voice of Sean Connery makes me melt down completely. I have only just mopped myself up from the floor 🙂
Thank you so much for sharing this!
Thank you for taking time to read/listen to Ithaca — such a wonderful reminder to enjoy the journey.
Wat een ontzettend mooie foto! Ik bleef er echt even naar kijken!
Ja he, lief koppie ook vind je niet, ze keek me ook zo nieuwsgierig aan. Het was pas in zo’n dikke mist-ochtend.
Dank voor je leuke reactie Margo!
Oei, die gaat door merg en been, Noortje. ‘Je was maar een dier’; het zal mij (en jou…) nooit lukken om dat te denken. En dus doen die beelden hun hartverscheurende werk.
Ik heb er tussen de dagelijkse bezigheden ook mijn gedachten over laten gaan en wil graag dit gedicht van Kees Spiering delen. Van Kees Spiering heb ik een raamposter met het gedicht ‘Thuis’, dat ik voor het eerst zag hangen in de onvolprezen bibliotheek van Schiermonnikoog en dat (niet alleen om die reden trouwens) voor mij het echte schiergevoel weergeeft. Maar de dichter, zelf een eilander trouwens, schreef een gedicht over verlies dat mij raakt vanwege de ‘leegte in de leegte’. En dan ben ik nog in de gelukkige omstandigheden dat ik alle dierbare mensen om me heen heb.. toch tranen. Zo voelt dat dus.
ALS IK JOU VERLIES
Als ik jou verlies
zal alles zijn als het was
voor je kwam.
Zo kan men het bekijken.
Alleen, je zou er zijn geweest
even vanzelfsprekend als vaders
als vingers, als namen
die wij moeten dragen.
Misschien zou het zijn als toen
de eik voor mijn raam was gekapt.
Een blik die doorschiet
terwijl hij wil worden gestuit.
Die leegte in leegte
die jij als enige ziet.
Zo’n verdriet, maar dan groter
en langer
Wat leuk Jolita, dat je erover na hebt gedacht en nu met deze prachtige keuze komt. Die komt bij mij ook echt binnen…
Een mooie manier om kennis te maken met dichters die ik niet ken.
Het einde vind ik ook heel sterk (en aangrijpend): ‘Zo’n verdriet, maar dan groter en langer.’
Dank voor het delen.
Hallo Noortje … Zelf ben ik niet zo van de gedichten, als ik er dan toevallig één lees kan die mij best ontroeren, raken, blij maken of juist verdrietig …. zo ook de jouwe hierboven. De tekst die bij mij naar voren kwam welke mij zou ontroeren is de volgende, misschien geen gedicht … of toch wel ….
Dag, lieve medemens, neem de tijd om gelukkig te zijn.
Je bent een wandelend wonder op deze aarde.
Je bent enig, uniek, onvervangbaar.
Weet je dat ?
Waarom sta je niet verstomd, ben je niet blij, verbaasd over jezelf en over al die anderen om je heen ?
Vind je het zo gewoon, zo vanzelfsprekend, dat je leeft, dat je leven mag, dat je tijd krijgt om te zingen en te dansen,om gelukkig te zijn ?
Waarom dan de tijd verliezen in een zinloze jacht naar geld en bezit ?
Waarom je een massa zorgen maken om dingen van morgen en overmorgen ?
Waarom ruzie maken, je vervelen, je verdrinken in zinloos amusement en slapen als de zon schijnt ?
Neem rustig te tijd om gelukkig te zijn.
Tijd is geen snelweg tussen de wieg en het graf,
Maar ruimte, om te parkeren in de zon !
P. Bosmans.
Fijne avond .. Mo
Nou Mo (nog net geen nou moe 😉 ) als je niet zo van de gedichten bent, vind ik het des te sympathieker dat je de moeite nam hier toch ook iets moois en ontroerends te delen. Of het een gedicht is of een fraai geformuleerde wijze les… dat weet ik ook niet, het is in ieder geval een tekst met een mooie boodschap die we ons zeker ter harte mogen nemen. Op het ‘zinloos amusement’ (netflix-comakijken) en het (soms) ‘massa zorgen’ maken leef ik het al behoorlijk goed na 🙂
En parkeren in de zon doe ik zeker ook zo veel mogelijk!
Dank Mo!
Tja Noortje, zoals je weet ben ik meer een “fietsenmaker” dan een gedichter, en was aanvankelijk wat aarzelend om te reageren. Namen van vaderlandse poëten en hun werk ken ik immers nauwelijks… jammer
Maar je koedame is meesterlijk !
Toch is het zo dat ik graag en diep geroerd kan raken door onze taal; vaak alleen al door het gebruik van woorden die door keuze en eenvoud veel aan de eigen fantasie overlaten.
Het ultra-ultra korte verhaal van Hemingway, waar Marion Driessen haar “Zeswoordenverhaal” mee illustreert, is voor mij een ultiem voorbeeld daarvan, en goed voor een tweewekelijkse brok in mijn keel:
“for sale: baby-shoes. never worn.”
Maar goed, dat is geen gedicht….
Ik hou het dan maar op dat ene, kleine versje van ik dacht Monique Hagen, dat 25 geleden op een geboortekaartje prijkte:
LICHTJES
die kleine lichtjes
dat zijn de sterren
die grote lamp daar
is de maan
Ik weet niet
waar het knopje zit
ze gaan vanzelf aan
*
Oh wat een klein juweeltje! Die wil je oppakken en als knuffel mee naar bed nemen. Zo lief en zo goed gevonden!
Stond die op het geboortekaartje van een van de jouwe?
Fijn ook een lichte erbij…
Ik krijg er ook meteen een associatie bij naar een ander gedicht van Willem Wilmink waar ik ook zo dol op ben (en even wat minder beladen is dan die ik eerder aanhaalde…) dat ik heel lang iedere avond bij wijze van slaapliedje voor Jonas opzei… En tot voor kort hing het ook nog ingelijst boven zijn bed.
Het schaap heeft slaap,
de koe is moe,
het varken doet
zijn oogjes toe.
.
Het paard kijkt over
‘t prikkeldraad
en denkt: Het is
ontzettend laat.
.
De kip zegt zacht
nog één keer: Tok.
en ach, daar slaapt ze
op haar stok.
.
De boer kruipt ook
het bed maar in,
lekker dicht
bij zijn boerin.
Alles gelezen, soms met een traan en een brok in mijn keel soms met een glimlach. Voor mij is het mooie gedicht dat jij voor Gina maakte heel hartverwarmend en pijnlijk te gelijk. Raar is het wat taal met je kan doen. Een koe is voor mij gelukkig ook geen wegwerpartikel maar een geweldig dier.
Bijzonder he, al die gedichten zo bij elkaar, waar ieder weer zijn eigen emoties in voelt/uit haalt.
En lief wat je zegt over het gedicht voor Gina. Dat kwam ook recht uit mijn hart. Ik heb pas nog de (honden)foto’s van de laatste keer bij jullie bekeken, ook met een lach en een traan…
Mijn reactie is wat laat om een paar redenen een vastgelopen ext. harde schijf waar ik vele bestanden van kwijt ben dus ook mijn gedicht (en zo’n 3000 foto’s) Ik was zo onder de indruk van deze “post” en vooral het gedicht dat door Kat at travelgardeneat is geplaatst. Ik kan het helemaal eens zijn met Peter Lannoy, jou gedicht van Lolita en Mo Dus beter laat dan nooit.
Ik wilde mijn eigen woorden gebruiken die ik vorig jaar schreef m.b.t niet meer kunnen…..zoals….
Inmiddels gaat het met mij beter dan toen en kan ik wél foto’s maken en andere levens vreugde brengende dingen zoals genieten van gedichten ;o)
Dank voor het delen allemaal, vriendelijke groeten José Middelhuis
Wat doe je als je leven niet
niet meer gaat
Niet meer gaat
zoals je gewend bent
Wat doe je als je lichaam
niet meer beweegt
zoals je gewend bent
Wat doe je
als je geen energie hebt
om vol te houden
zoals je gewend bent
Wat doe je als je geest
niet meer reageert
zoals je gewend bent
Verlies van zekerheid
en houvast
Ik voel angst pijn verwarring
wanhopig zwem ik in het rond
geen land in zicht
Uitgeput hou ik mijn hoofd boven water
krijg geen voet aan de grond
doorgaan is een plicht
loslaten verlicht
en brengt stilte
Stilte
voel ik
zoals ik niet gewend ben
Alsof ik elke dag
opnieuw ervaar
zoals ik niet gewend ben
en een beetje
meer accepteer
wie ík ben
én mag zījn
zoals ik niet gewend ben
José Middelhuis mei 2014
Jeetje José, wat een heftig gedicht. Wel heel mooi en gelukkig met een hoopvol einde… (prachtig geformuleerd ook) helaas herken ik er veel in. Mijn gezondheid laat me regelmatig erg in de steek en dan moet je altijd weer een nieuw evenwicht zien te vinden. En blijven hopen op betere tijden. Goed om te horen dat het inmiddels een stuk beter gaat met je en er weer volop levensvreugde is. En leuk dat je alle gedichten las en er van onder de indruk bent. Dat ben ik ook!!
Dank voor jouw mooie en aangrijpende bijdrage.
PS en wat vreselijk dat je zoveel foto’s kwijt bent… echt een nachtmerrie voor mij.
Toch dat backup-systeem nog eens controleren…
Dank je wel voor het compliment van het gedicht. Het is ook fijn om het onder woorden te kunnen brengen het kwam uit mijn hart. Veel mensen zullen er iets in herkennen denk ik.
wat de foto’s betreft zijn die van de familie het belangrijkste. Dat is altijd goed om te weten en daarvan heb ik de meeste nog gelukkig. De “bloemetjes en de bijtjes” zet ik er wel opnieuw op ;o) De natuur vindt altijd haar weg en dat is voor mij een “houvast”
Heb inmiddels gelukkig een nieuwe externe schijf en een andere Imac en druk bezig alles er weer op te krijgen want het staat door elkaar.
Ik ben zo blij met jou blog Noortje heerlijk om te lezen en te kijken naar je mooie foto’s dank je.
Lieve groeten José
Wat lief dat je dat zegt… zulke reacties maken het nog leuker om blogs te maken!
En de natuur is voor mij ook een houvast. Een steun, troost, ankerpunt, voorbeeld… you name it 🙂
Lieve groeten terug!