My Octopus Teacher

Het is dat ik niet zo goed kan zwemmen (in ijskoud water) en zeker ook mijn adem niet zo lang kan inhouden. Het is ook dat ik die kwallen en haaien doodeng vind, en dat ik de kennis mis over mogelijke gevaren onder water. En het is dat er hier geen oceaan in de buurt is met een onderwater kelpbos. Dat zijn zo wat kleine dingetjes die me weerhouden ook het water in te springen op zoek naar eenzelfde soort ‘teacher’ als in de documentaire My Octopus Teacher op Netflix. Want oh wat is ze prachtig, slim en grappig, deze octopus teacher. Ik was bijna anderhalf uur lang volkomen in de ban van haar, filmer Craig Foster maar liefst 250 dagen.

De Zuid-Afrikaanse filmer heeft een burn-out en weet dat hij radicaal iets moet veranderen in zijn leven. Geïnspireerd door ervaringen in zijn jeugd en die met de San-bewoners met wie hij in de Kalahari-woestijn (!) had gewerkt, wist hij dat de enige manier waarop hij dit kon doen, in zee was. Hij begint met vrijduiken met alleen een bril, snorkel, vinnen en een loodgordel in het ijskoude, woeste water van ‘Cape of Storms’ (Kaap de Goede Hoop). Tijdens een van die duiken komt hij een ‘really strange thing’ tegen, wat wel lijkt op een kuntswerk van schelpen. Dat bleek dus een octupus-dame in disguise. ‘Even the fish seemed confused.’ En zo begint de fascinatie en gaat Foster hierna bijna een jaar lang iedere dag weer het ijskoude water in (dat afkoelt tot 8 a 9 graden celcius), om deze octupus op te zoeken, haar te leren kennen, haar vertrouwen te winnen, met haar mee te leven en om van haar te leren. Van die slimme en aandoenlijk octopusdame. Een dier dat hem diep in zijn ziel raakt en dat hem wezenlijk zal veranderen.

“A lot of people say an octopus is like an alien. But the strange thing is, as you get closer to them you realise that we are very similar in a lot of ways.”

Craig Foster

Ik kijk eigenlijk nooit naar natuurdocumentaires omdat er altijd wel wreedheden in getoond worden. De natuur is nu eenmaal ook wreed en ik ben een weekhartig type. Ik snap er ook niets van dat er mensen zijn die op safari helemaal opgewonden worden van ‘een kill’ en daar dan trots foto’s van delen. Van zo’n foto word ik al beroerd, laat staan van bewegende beelden. Zodra ik een leeuw zie hollen ben ik weg. Dieren die verhongeren, jongen die hun moeder kwijt raken, een ziek dier dat niet meer met de kudde mee kan, een rouwende olifant, een moederdier dat (tevergeefs) haar kleintje probeert te redden… er is altijd narigheid die bij mij de mooie beelden overstemt. En dus kijk ik maar beter geen natuurdocumentaires en ga liever zelf de natuur in om daar een spin te fotograferen die net een dikke vlieg heeft verorberd.

Maar deze documentaire keek ik dus toch. En ook hier werd ik niet geheel gespaard. Halverwege moesten de handen voor de ogen en op het eind heb ik zitten snotteren als een klein kind, maar ik ben blij dat ik heb ‘doorgezet’.

Want wat een prachtig verhaal van deze man die laat zien hoe hij een intieme, emotionele band krijgt met dit wonderlijke schepsel in de oceaan en wat dat met hem doet. En hoe bizar te weten dat ik in Zuid-Afrika ben geweest, vlakbij precies die plek. Ik had toen geen idee wat er zich allemaal onderwater afspeelde. Maar ik weet wel dat wat ik daar toen allemaal boven water zag ook niet mis was en ik denk dat mij dat ook wel heeft veranderd of in ieder geval positief heeft beïnvloed. In totaal een halfjaar heb ik destijds heel veel adembenemend mooie natuur en wilde dieren gezien, natuurlijk ook in het befaamde Kruger Park. Ik ben nog altijd dankbaar dat ik daar kon zijn en dat ik zoveel moois zag. En ik ben ook heel dankbaar en met terugwerkende kracht opgelucht dat ik op de vele safari’s in dat prachtige land goddank nooit ‘een kill’ zag.

My Octupus Teacher staat sinds 7 september op Netflix.

NB De bovenste foto heb ik zo ‘in het veld’ gemaakt, met een aangepaste witbalans, bij de tweede heb ik in Lightroom de witbalans aangepast om een meer ‘onder water’-sfeertje te creëren.